GMP

الزامات GMP

مقررات GMP باید کیفیت محصول دارویی را تضمین کند. پذیرش اصول GMP یک ضرورت قانونی در همه ی کشور های دنیا بوده و به وسیله ی سازمان های مسئول سلامت، این قوانین اجرا و کنترل می شود.
مقررات به صورت پیوسته بهبود یافته و در بیشتر موارد مقررات شدیدی مشاهده می شود. به عنوان مثال ممکن است موضوعی که در بازرسی های 5 سال پیش نکته ی خاصی نبوده، امروزه بر اساس قوانین فعلی به یک نقض تبدیل شود. دلیل این بهبود مقررات از یک سو سازگاری با پیشرفت های فن آوری و از سوی دیگر تفسیر های مختلف از سوی سازمان های مسئول بوده که تقاضا برای مقررات جدید را افزایش می دهد.
تفسیر واقعی از اصول بهینه ی تولید تحت عنوان اصول بهینه ی تولید جاری (cGMP) شناخته می شود. بر اساس این پویایی قوانین به نظر می رسد که سازگاری با اصول بهینه ی تولید یک وضعیت نبوده بلکه یک هدف است. زیرا نیازها ممکن است بعد از رسیدن به وضعیت مورد ادعا تغییر کند. مقررات GMP ادعا دارند تا خطرات برای بیماران تا حد امکان کاهش دهند. بنابراین یک مستند سازی دقیقی را الزام کرده و ثبت همه ی تغییرات فرآیند، آزمون ها و محیط که نیاز به صرف وقت و هزینه است را کنترل می کند.

 تضمین کیفیت 

تضمین کیفیت محصول نقش بسیار مهمی در صنایع داروسازی دارد. نقض در کیفیت محصول می تواند خطرات جانی برای بیماران و آسیب های اقتصادی قابل توجهی برای شرکت های تولیدی ایجاد کند. اصطلاحات تضمین کیفیت و اصول بهینه ی تولید( GMP) اغلب در یک مفهوم مشابه مورد استفاده قرار گرفته که باید از یکدیگر تفکیک شوند. تضمین کیفیت به تمام اندازه گیری هایی که به منظور محافظت از کیفیت انجام می شود مربوط است. GMP بخشی از تضمین کیفیت است که به تولید و بررسی محصول اشاره دارد. راهنمای GMP اروپایی این تعریف را برای اصول بهینه ی تولید ارائه کرده است.
" اصول بهینه ی تولید (GMP) بخشی از تضمین کیفیت بوده و ضمانت می کند که محصولات بدون نقض تولید و بازرسی شده تا استاندارد های کیفی که با توجه به مشخصات محصول در نظر گرفته شده، رعایت شود. اصول بهینه ی تولید مرتبط با هر دو مفهوم تولید و کنترل کیفیت است." به غیر از تولید، موارد دیگری از اصول بهینه (Good Practice) توسعه داده شده و مرتبط با مفاهیم تضمین کیفیت در تولید در سایر بخش های صنعت مورد استفاده قرار گرفته است.

 الزام های GMP در موردپرسنل

اصول بهینه ی تولید وظایف زیادی برای افراد در سطح مدیریت و عملیات الزام کرده است. دو موقعیت شغلی کلیدی و اختصاصی یعنی مسئول بخش تولید و مسئول بخش کنترل کیفیت وجود داشته که هر دو مسئول سازگاری عملیات با مقررات GMP بوده و فعالیت افراد در هر دوره ی تولید را بر طبق الزام های GMP ضمانت می کنند. مسئول واحد تولید، مسئولیت سازگاری تولید با مقررات GMP و همچنین ایجاد مستندات تولید در هر دوره را بر عهده دارد. مسئول واحد کنترل کیفیت مسئولیت بررسی مستندات تولید و همچنین آزمون های محصول نهایی، مواد خام اولیه و حد واسط ها را بر عهده دارد.
افرادی که در بخش های تولید و آنالیز درگیر هستند باید مقررات را یاد بگیرند. نه تنها افرادی که با دستگاه ها کار می کنند بلکه افرادی که برای تمیز کردن فضاهای تولید به کار گرفته می شوند نیز باید دوره های آموزشی لازم را بگذرانند.
افراد ملزم به رعایت یک مقررات بهداشتی، غذایی، رفتاری و پوششی هستند. به عنوان مثال خوردن، آشامیدن، جویدن آدامس و مصرف دخانیات در فضاهای اتاق تمیز ممنوع است.
هر گونه اقدام خلاقانه و خودجوش در واحد توسط افراد ممنوع است و افراد باید تحت شرایط سختگیرانه بر طبق مسیرها و پروتکل های عملیاتی تعریف شده عمل کنند. انحراف از این مقررات تحت شرایط خاص امکان پذیر بوده و باید عملیات ثبت شده و به مسئول مربوطه اطلاع داده شود. اجازه اعمال هیچ گونه تغییرات در مسیر فرایند تولید و یا در روش های آزمایشگاهی وجود ندارد و انحراف از مقررات باید ثبت و اطلاع رسانی شود.

 جداسازی فضاها درطراحی اتاق تمیز

جداکردن فضای اتاق تمیز به ناحیه هایی با تمیزی متفاوت با ابزارهای مختلفی انجام می شود.

 جابه جایی جریان هوا 

در طراحی اتاق تمیز، یا یک طراحی مناسب، شار هوا به مسیری هدایت می شود که ذراتی که احتمالاً از نواحی دیگر وارد می شوند، نتوانند وارد فضا شده و محافظت از طریق فشار هوا علیه مسیر آن ها صورت می گیرد. جابه جایی جریان هوا از طریق ایجاد اختلاف فشار بین دو اتاق به نحوی که اتاق با درجه ی تمیزی بالاتر فشار بالاتری داشته باشد، ایجاد می شود.

 لایه ی محافظ فیزیکی 

ناحیه های مختلف می توانند به صورت ساده با محافظ های فیزیکی مثل دیوارها از هم جدا شوند. این دیوار ها عایق هوا بوده و به راحتی تمیز شده و به کمک آن می توان مسیر دسترسی لازم به محدوده ی عملیاتی را ایجاد کرد. علاوه بر جدا کننده های فیزیکی، برای جدا کردن کلاسA از کلاس B در نقاط خاص، از لایه ی شفاف دوش هوا نیز استفاده می شود.

 ایرلاک ها 

حساس ترین نقاط بین دو ناحیه در فضای اتاق تمیز، جایی است که مواد و افراد از آن عبور می کنند. موادی که به محیط تمیزتر منتقل می شوند باید به تمیزی آن ناحیه رسیده و هیچ گونه آلودگی را با خود منتقل نکنند. این نوع انتقال ها به کمک ایرلاک ها انجام می شود. در حقیقت ایرلاک ها با حفظ اختلاف فشار بین دو اتاق به طور همزمان هم محافظ فیزیکی بوده و هم یک فضای معینی برای کاهش آلودگی ها ایجاد می کنند.
درب های ایرلاک به نحوی باز و بسته می شوند که در یک لحظه فقط یکی از درب های ورود و خروج باز بوده و درب دیگر قفل خواهد بود. افرادی که وارد فضای اتاق تمیز می شوند باید قبل از ورود لباس مخصوص پوشیده و دست ها را ضدعفونی کنند. بعد از آن با عبور از میز پلکانی یا کفش خود را عوض نموده یا یک جفت پاپوش اضافه روی کفش خود بپوشند. قبل از ورود و بازکردن درب اتاق تمیز، امکان بررسی وضعیت ظاهری افراد در آینه وجود دارد.

 الزام های GMP در مورد مکان و تجهیزات 

الزام های مکان و تجهیزات با توجه به ملاحظات آلودگی های بیرونی، آلودگی های متقاطع و اختلاط محصولات استخراج شده است.
آلودگی های بیرونی مربوط به ناخالص هایی است که به صورت تصادفی از منابع بیرونی به فرایند وارد شده و احتمال به خطر افتادن ایمنی محصول نهایی با حضور آن ها وجود دارد. این آلودگی شامل موارد زیر است:
• آلودگی های میکروبی و ویروسی غیرفرایندی
• آلودگی وجود ذرات با شکل های مختلف در فرایند
•نشر آلودگی از مواد ساختاری به فرایند مثل واشر ها، فلزات و یون ها
به غیر از استفاده از مواد باکیفیت بالا، بهترین روش برای مقابله با آلودگی های بیرونی، ایجاد یک فرایند کاملاً بسته نسبت به محیط اطراف است.
آلودگی های متقاطع مربوط به ناخالصی هایی است که به وسیله ی خود محصول یا محصولات دیگر ایجاد می شود .
 این آلودگی ها شامل موارد زیر است
•آلوده شدن مواد با خلوص بالاتر با مواد حد واسط از مراحل قبلی
•استفاده از تجهیزات یکسان در تولید محصولات دوره تولید قبلی و همچنین تولید همزمان در تجهیزات مجاور
•استفاده ی اشتباه از از مواد خام اولیه در مسیر تولید محصول