آلودگی در اتاق تمیز

آلودگی در اتاق تمیز

آلودگی های اتاق تمیز را می توان به دو دسته تقسیم کرد:

الف:ذرات بی جان

که بیشتر در اتاق تمیز صنعتی مورد توجه هستند شامل گرد و غبار،گازهای سمی ،بخار و ... که می تواند به تولید ظریف صنعتی لطمه وارد کند.

ب: ذرات زنده میکروارگانیسم ها:

که بیشتر در محیط های بهداشتی و صنایع پزشکی و اتاق تمیز دارویی مورد توجه هستند و شامل آلودگی ناشی از انسان مثل تنفس،عطسه ،سرفه و همچنین میکروب ،باکتری های هاگدار،باسیلوس،کلستریدیوم و انواع قارچ های همراه انسان،نگهداری غیر اصولی آب،مواد بسته بندی در صنایع دارویی و غذایی و ...

بسیاری از صنایع تولیدی مدرن اساساً به محیط عاری از آلودگی ذرات و بدون باکتری نیاز دارند که این محیط توسط اتاق تمیز فراهم می گردد.محصولاتی که در شرایط غیرتمیز تولید می شود اغلب آلوده شده و خاصیت خود را از دست می دهند که برای انسان می تواند خطرناک باشد.

منابع تولید آلودگی را می توان به دو دسته منابع داخلی و خارجی تقسیم کرد:

1.منبع خارجی

 این ذرات می توانند از طریق درب ها ،شکاف های روی دیوارها و همچنین سوراخ هایی است که برای عبور لوله و کانال در نظر گرفته می شود به داخل اتاق تمیز نفوذ پیدا کنند.برای مهار این آلودگی ها می توان از روش های زیر استفاده کرد:

1.استفاده از فیلترهای با راندمان بالا  و انجام چند مرحله فیلتراسیون تا آلوگی توسط هوای تازه کنترل شود.

2.ایجاد اختلاف فشار و یا بالا بردن فشار داخل فضاها برای جلوگیری از ورود آلودگی از طریق درب و پنجره

3. کاهش درزها با درزبندی نمودن شکاف ها ،سوراخ ها مربوط به عبور لوله ها،کابل ها و کانال ها برای جلوگیری از ورود آلودگی ها به فضای اتاق تمیز

2.منبع داخلی

منابع  تولید آلودگی داخلی شامل موارد زیر می باشد:

-آلودگی های تولیدشده توسط انسان

کارکنان شاغل در اتاق تمیز مهم ترین منبع آلودگی هستند.تقریبا منشا تمام میکروارگانیسم های پیدا شده در اتاق تمیز ،کارکنان هستند. همچنین منبع مهمی از ذرات و الیاف موجود در اتاق تمیز هم مرتبط با آنان است.

-سطوح کف و دیوارها

- تجهیزات 

-رنگ و پوشش ها

-مواد ساختمانی

-دود ها و بخارها

-رطوبت و شستشو نامناسب

آلودگی های داخلی توسط کارکنان به اتاق تمیز را به روش های زیر می توان مهار نمود:

1.رعایت اصول انضباط رفتاری و پیروی از دستور العمل رفتار صحیح در اتاق تمیز 

2.شستن درست دستها و خشک کردن آن ها و استفاده از لوسیون ضدعفونی کننده مناسب دست ها قبل از پوشیدن لباس در منطقه تعویض لباس ها

3.پوشیدن لباس و ماسک توسط  افراد مشغول به کار در اتاق تمیز مطابق با استانداردهای مربوط به اتاق تمیز

4.استفاده از کارکنان ماهر و با انگیزه و دارای پوشش مناسب

5.تهیه دستورالعمل های رفتاری از قبل و بهتر است این بایدها و نبایدها در اتاف تعویض لباس یا منطقه تولید در برابر دید کارکنان نصب شده باشد.

6.عدم استفاده از لوازم آرایش،اسپری مو ،عطر و براق کننده های ناخن توسط کارکنان اتاق تمیز

7.عدم تماس کارکنان اتاق تمیز  با سطوح اتاق تمیز 

8.عدم ورود دستمال جیبی توسط کارکنان به اتاق تمیز 

9.کارکنان اتاق تمیز باید

-روی محصول خم نشوند.

-مواد را بغل نگیرند .

-در نزدیکی محصول صحبت نکنند.

-کارکنان اتاق تمیز باید در هنگام عطسه و سرفه سرخود را از روی محصول برگردانند و اغلب ماسک بعد از عطسه تعویض می شود .

10.ماسک کارکنان اتاق تمیز  نباید زیر بینی بیاید زیرا ذرات بزرگ می تواند از بینی خارج شده و وارد محصول شوند.بینی نباید در اتاق تمبز فین شود.

11.کارکنان اتاق تمیز باید از آوردن محصولات زیر به اتاق تمیز جلوگیری کنند:

-مواد غذایی ،نوشیدنی،شیرینی،آدامس

-مواد خوراکی به صورت قوطی یا بطری

-دخانیات

-رادیو،cd پلیر، واکمن،موبایل و مواردی مانند اینها

-مداد و مداد پاک کن

-روزنامه،مجله،کتاب و دستمال کاغذی

-کیف دستی،کیف پول یا موارد مشابه

-ساعت،جواهرات ،انگشتر و حلقه

سایر آلودگی های داخلی توسط کارکنان به اتاق تمیز را به روش های زیر می توان مهار نمود:

1.هر گونه دستورالعمل یا طرح گرافیکی باید روی کاغذهای ویژه اتاق تمیز کپی شوند یا در داخل پوشش پلاستیکی تمیز قرار داده شوند

2.فقط تجهیزات مورد نیاز در داخل اتاق تمیز مجاز به ورود به داخل اتاق هستند.این تجهیزات باید پس از تمیز شدن در پاکت یا بسته های خاص اتاق تمیز گذاشته شوند و سپس وارد اتاق شوند.

3. تمامی تجهیزات و مواد قبل از ورود به فضای تمیز باید به شکل مناسب تمیز شوند.

4.باید از ساختمان و سیستم تهویه مناسب برای ایجاد محیط مناسب کاری استفاده شود.

5. جنس دیوار ،کف ،سقف ،تجهیزات روشنایی،درب و پنجره، مطابق با استانداردهای مربوط به اتاق تمیز انتخاب شود.

6.تمام اجزا در محل اتصال بین کف و دیوار و سقف به صورت کرو به پایان برسد تا از انباشت گرد و غبار  جلوگیری کرده و تمیز کردن را تسهیل کند.

7. تمهیداتی مانند ایرلاک و اتاقک گذر در ورودی به فضای تمیز باید در نظر گرفته شوند تا این فضاها با ایجاد اختلاف فشار بین فضای تمیز و فضای بیرون  مانع از ورود آلودگی به فضای تمیز شوند.

منابع:

-آشنایی با مقررات GMP و قوانین اتاق تمیز تهیه شده در واحد GMP  کنسرسیوم دیالیز ایران

- CLEAN ROOM DESIGN,SECOND EDITION BY W.WHITE,1999