مواد و مصالح مورد استفاده در ساخت اتاق تميز
مواد و مصالح مورد استفاده در ساخت مجموعه تميز ، بايد مطابق با الزامات مجموعه تميز انتخاب و به كار گرفته شوند و بايد موارد زير، در اين خصوص مورد توجه قرار گيرد :
الف) درجه تميزي
ب) تأثير سايش و ضربه
پ) روش هاي نظافت و ضدعفوني و تواتر آن
ت) خوردگي و آسيب هاي شيميايي/ ميكربيولژي.
مـواد و مصالحي كـه احتمال اضمحلال داشته يا مي توانند ذرّه ايجاد نمايند، تنها زماني مي توانند مورد استفاده قرار گيرند كه به طور مؤثري لفاف بندي و محافظت شوند.سازگاري شيميايي كليه مواد و مصالح استفاده شده با الزامات عملياتي مجموعه تميز بايد موردتوجه قرار گيرد. براي نمونه ، اين موضوع ممكن است انتخاب مواد چسباننده و هوابندكنند سطوح نهايي كار يا مواد مـورد استفاده براي جاگذاري و هوابند نمودن صافي هاي هوا را تحت تأثير قرار دهد.تمام سطوحي كه در معرض هواي ورودي به داخل اتاق تميز يا ناحيه تميز قرار دارند، مي توانند بنا به خصوصيات طبيعي يا شرايط خود، كيفيت هواي ورودي به نواحي حساس به آلودگي را تحت تأثير قرار دهند . از اين رو، مواد و تمام كاري هاي موردنظر براي سطوح داخلي سامانه هوارسان بايد به دقّت ارزيابي و مشخص شده ، به طور اخصّ براي اين منظور تاييد شده باشد .سطوح خارجي تجهيزات، اثاثيه، مواد و مصالحي كه به داخل اتاق تميز يا ناحيه تميز وارد مي شوند، بايد معيارهايي مشابه با اجزاء سازه اي روكار در مجموعه تميز را دارا باشند .
تميزي سطح و نظافت پذيري مصالح ساخت در اتاق تمیز
تمام مصالح روكار بايد براي نظافت و ضدعفوني مؤثر و دوره اي، مناسب باشند و سطوح متخلخل يا زبري كه مي توانند موجب تجمع ذرات يا آلودگي شيميايي يا گسترش آلودگي ميكربي شوند، ايجاد ننمايند . روش هاي انتخاب، به كارگيري و نيز رويـه هـاي مناسب به منظور نظـافـت و ضدعفوني در ديگـر قسمت هاي مربـوط به اين استاندارد اشاره شده است . به منظور ارزيابي و پايش تميزي سطح (مثلاً به لحاظ آلودگي ذره اي و آلودگي شيميايي و زيستي) بايد روش هاي مناسبي انتخاب شده، براي كاربرد موردنظر تاييد گردد. مواد و مصالح روكار بايد با توجه به مقاومتشان در برابر اثرات مكانيكي و شيميايي ناشي از روش هاي موردنظر براي نظافت و ضدعفوني انتخاب شوند به طوري كه همواره به صورت هموار، غيرمتخلخل و مقاوم در برابر زنگ زدگي و سايش باقي بمانند. ديوارها، كف و سقف در اتاق هاي تميز و ناحيه هاي تميز بايد به شكلي طراحي و ساخته شوند كه سطوح آنها براي نظافت قابل دسترسي باشند. به طور كلي در يك اتاق (تميز)، ديوارها، كف، سقف، درها، قسمت ورودي دريچه هاي هوا به داخل اتاق، كف شوي هاي پساب و غيره، شامل اين موضوع مي باشد.هنگامي كه دستمال كشيدن و يا شستن ديوارها، كف يا سقف در چارچوب يك برنامه دوره اي ضروري باشد، ملاحظات مربوط به انتخاب مواد بايد شامل ارزيابي دقيقي از جزئيات اتصالات و نقاط تقاطع بوده، به ويژه از ايجاد محل هايي كه رطوبت مي تواند در آن ها تجمع يافته يا روي سطح باقي بماند، پرهيز گردد
كنترل بارهاي الكتريسيته ساكن و تخليه آن
انباشته شدن الكتريسيته ساكن و تخليه متعاقب آن، مي تواند احتمال بروز خطراتي از جمله انفجار (در صورت وجود پودرها و گازها)، خسارت به دستگاه ها (آسيب ديدگي قطعات الكترونيك و نوري) يا جذب بيشتر ذرات به سطوح كه خود منجر به آلودگي فيزيكي ، شيميايي و ميكربي مي گردد را در پي داشته باشد . در محلي كه احتمال بروز خطرات فوق وجود دارد، مواد و مصالحي كه در ساخت مجموعه تميز استفاده مي شوند، نبايد مقدار قابل توجهي الكتريسيته ساكن توليد و يا ذخيره كنند. اين مقدار خاص به زمينه فعاليت بستگي داشته و بايد به وضوح از طرف مشتري مشخص گردد. فـرآيندهـاي خـاص مي توانند براي به حداقل رساندن توليد الكتريسيته ساكن، به شرايط ويژه اي از نظر رطوبت محيطي نياز داشته باشند. لازم به ذكر است كه شرايط رطوبتي مناسب جهت پرهيز از ايجاد الكتريسيته ساكن ممكن است با ديگر الزامات فرآيند يا اهداف طرح، ناسازگار باشد. به اين منظور بايد راه حلي مورد توافق قرار گيرد كه نتيجه قابل قبولي را حاصل نمايد. كاربردهاي خاص، ممكن است براي كاستن اثر هر نوع الكتريسيته ساكن القايي، نياز به مواد رسانا يا پخش كننده الكتريسيته ساكن داشته باشند .جهت محافظت قطعات حساس به الكتريسيته ساكن، مقاومت نسبت به زمين (RE) بايد در بــازه1 104 تا 107 اهـم قرار داشته باشد. حفاظـت افراد در برابر برق گرفتگي نيز بايد مورد توجه قرار گيرد. اتصال به زمين بايد با مقاومت گذاري محلي Ω 104 × 5 Rst = منظور شود. بنابراين بازه مقاومت ” آرماني“ ، بين مقاومت محلي Ω 104 × 5 Rst = و مقاومت جرميΩ107 RE = مي باشد.مشخصات الكتريكي لازم براي ساختار يكدست يا تركيبي مواد مورد استفاده به منظور كف سازي ، معتبر بوده و بايد مرتباً اندازه گيري شود تا افت پتانسيل ناشي از كهنگي مورد پايش قرار گيرد. مقادير حدي نبايد از 2 كيلو ولت (قابل اعمال براي باردار كردن سطوح) تجاوز نمايد . پايش رسانايي ديوارها بايد به طور مرتب و پس از هرگونه اصلاحات يا تعميرات انجام پذيرد .
تمام كاري هاي داخلي، دوام و نگهداشت پذيری در اتاق تمیز
در يك مجموعه تميز تكميل شده ، پرداخت سطوح داخلي بايد به طور مناسبي هموار، غيرمتخلخل و بدون ترك، حفره، پله و يا لبه باشد. طراحي و ساخت بايد به گونه اي باشد كه تعداد پله ها ، لبه ها، حفره ها و موارد نظير آن كه مي تواند محل تجمع آلودگي باشد به حداقل برسد. تعداد گوشه ها به ويژه گوشه هاي داخلي نيز بايد به حداقل برسد. گوشه ها و كنج هـا به خصوص در محل اتصال كف به ديوار و ديوار به ديوار مي توانند به صورت انحنا دار اجرا شوند تا نظافت مؤثر را تسهيل نمايند . سطوح نهايي بايد با اثرات مكانيكي و شيميايي ناشي از روش هاي مورد نظر براي نظافت و ضدعفوني سازگار باشد .مواد و مصالح مورد استفاده در سطوح نهايي داخلي بايد طوري نگهداري شوند كه اطمينان كافي ازحفظ مداوم كيفيت و كارآيي آن، سازگار با درجه تميزي مجموعه تميز حاصل آيد. در ايـن خصوص ممكن است انجام عمليات نگهداري و تعمير منظـم ضروري باشد. روش هاي نگهداري و تعمير و اثـرات اختلالي ناشي از توقف و شروع مجدد كار، بخشي از معيارهـاي انتخاب مواد و مصالح را تشكيل مي دهد. هزينه دوره عمر كامل مجموعه و رويه هاي ارزيابي خطر آلودگي نيز بايد مورد ملاحظه قرار گيرد .